Kinderen & Volwassenen

Bied uw kinderen ook in juridische zin zekerheid voor de toekomst! Dat begint bijde geboorte met het gezag over de kinderen. Met een voogdijregeling regelt u wie er voor uw minderjarige kinderen zorgt als u er niet meer zou zijn. Fiscaal aantrekkelijke regelingen zijn er om studerende kinderen een steuntje in de rug te geven, of kinderen die een huis gaan kopen of verbouwen.

Minderjarige kinderen staan onder gezag van hun ouders. In een man-vrouw huwelijk heeft u beiden automatisch het gezag over uw kinderen. Wordt het kind geboren vóór de trouwdag, dan is van belang dat de vader het kind heeft erkend; zonder erkenning is er geen gezag.
Bij geregistreerd partnerschap en bij ongehuwd samenwonen heeft de moeder automatisch het gezag over het kind, de vader krijgt dat alleen als hij het kind met toestemming van de moeder erkend heeft, wat al vóór de geboorte mogelijk is.

In een vrouw-vrouw huwelijk heeft u ook beiden automatisch het gezag over uw kinderen, tenzij het kind al vóór de geboorte door de biologische vader is erkend. Hij kan, met haar instemming, samen met de moeder het gezag uitoefenen. Wil de moeder dat niet, dan kan aan de rechter een beslissing worden gevraagd.

Binnen een man-man huwelijk krijgen beide mannen alleen automatisch gezag over een kind dat zij geadopteerd hebben en minstens drie jaar op hetzelfde adres hebben samengeleefd.

Gezag kunt u uitoefenen als u 18 jaar of ouder bent, niet onder curatele staat en niet aan een geestelijke stoornis lijdt. U draagt verantwoordelijkheid voor de opvoeding en verzorging van het kind. U bent diens wettelijke vertegenwoordiger en beheert zijn of haar vermogen. Het gezag over uw kind eindigt op de dag dat uw kind 18 jaar wordt, tot diens 21e blijft u wel onderhoudsplichtig.

Als u niet meer voor uw minderjarige kinderen kunt zorgen, ze niet meer kunt opvoeden, dan wordt het gezag over de kinderen overgedragen aan één of meer voogden. Dat gebeurt bijvoorbeeld als u beiden tegelijk of snel achter elkaar zou overlijden, of niet meer in staat bent of wordt geacht voor uw kinderen te zorgen. Voogdij is gezag over een minderjarig kind dat door anderen dan de ouders wordt uitgeoefend. Een voogd moet 18 jaar of ouder zijn en mag niet onder curatele staan of aan een geestelijke stoornis lijden. Als u als ouders geen voogdijvoorziening heeft getroffen in uw testamenten, bepaalt de rechter wie er voogd wordt. Hij raadpleegt de families en bekijkt samen met hen wat de beste oplossing is. Meestal wordt de beslissing in onderling overleg genomen. Als de rechter niet meteen een oplossing kan vinden – bijvoorbeeld omdat er meer geschikte voogden zijn – kan hij de Raad voor de Kinderbescherming om advies vragen. Soms legt de rechter een voorlopige voogdij op. Deze kinderbeschermingsmaatregel wordt toe-gepast als de belangen van een kind worden bedreigd en direct ingrijpen nodig is. Dan wordt het gezag over de kinderen neergelegd bij het Bureau Jeugdzorg. Het verzoek tot voorlopige voogdij komt van de Raad voor de Kinderbescherming of de officier van justitie. Het verzoek wordt gedaan aan de kinderrechter, die daarover een besluit neemt. De Raad voor de Kinderbescherming heeft vervolgens zes weken de tijd om bij de rechter een definitieve gezagsvoorziening, ontheffing van of ontzetting uit de ouderlijke macht te vragen. Gebeurt dat niet binnen zes weken, dan vervalt de voorlopige voogdij. Ouders kunnen bij de rechter beroep aantekenen tegen de uitspraak.

U kunt op een fiscaal gunstige manier uw kinderen helpen als zij (gaan) studeren of een huis kopen dan wel verbouwen. Naast de belastingvrijstelling van schenkingen die u jaarlijks mag doen (2024: € 6.633) mag u kinderen tussen 18 en 40 jaar eenmalig een grotere schenking doen. Schenkingen tot € 31.813 (2024) zijn vrijgesteld van belasting. Als de kinderen de schenking gebruiken voor eigen woning of aflossing van hun hypotheekschuld, dan is die eenmalige vrijstelling zelfs € 66.268 (2024). De jaarlijkse belastingvrijstelling voor schenkingen aan uw kinderen kunt u ook benutten in een constructie waarbij u er alvast voor zorgt dat uw toekomstige nalatenschap kleiner wordt zonder dat u daar nu al financieel last van zou hebben. De schenking op papier biedt u die mogelijkheid. U verklaart dan in de schenkingsakte dat u een bepaald bedrag schuldig bent aan uw kinderen, dat u over dit bedrag rente betaalt en dat de schuld pas opeisbaar is als u en uw partner zijn overleden. De Belastingdienst accepteert deze schenkingsvorm als u die in een akte heeft vastgelegd en ook jaarlijks 6% rente betaalt.

Ook aan uw kleinkinderen mag u jaarlijks een vrijgesteld bedrag schenken. In 2024 is dat € 2.658. U kunt daarmee bijvoorbeeld uw kleinkind op weg helpen als die gaat studeren of op kamers gaat wonen. U kunt daarbij laten vastleggen dat het kind het geld pas mag gebruiken als deze een bepaalde leeftijd heeft bereikt dan wel gaat studeren of welke andere voorwaarde u daar ook maar aan wilt stellen. Voor het toezicht op naleving van die voorwaarden kunt u iemand benoemen, bijvoorbeeld (een van) de ouders van het kleinkind.